Leshringur og jagúar og sitthvað fleira

Augun í mér eru skrýtin í dag. Mér líður skringilega í augunum, á ég við. Ég svaf enda illa í nótt, lítið. Nóg um það.

Ég hitti í vikunni sem leið gamlan kunningja úr auglýsingabransanum á Mokka, og við spjölluðum í nokkrar mínútur yfir kaffibollum. Eða hann talaði í nokkrar mínútur, væri nær að segja, og ég hlustaði og jánkaði eða sagði "tja" eftir því sem mér fannst við eiga. Við vorum á sínum tíma saman í leshring, ég og þessi náungi, og ég man að hann hafði nær aldrei lesið það sem fyrir var lagt, en kjaftaði þó einatt manna mest og hafði miklar og ákveðnar skoðanir á því sem hann taldi að um ræddi. Ekki virðist hann lesa fréttablöðin ýkja mikið núorðið, en nógar skoðanir hafði hann samt á atburðum líðandi stundar. Hann fjasaði af ákefð um ýmislegt sem hann virtist ekki hafa hundsvit á - ég er enginn fréttafíkill en er þó töluvert betur að mér en hann - um landsins gagn og nauðsynjar, heimsins gagn og nauðsynjar, eins og um ljóðin og skáldsögurnar áður. Sumt breytist ekki, en þó svo mjög. Svo skyndilega kom svartur jagúar inn á staðinn og réðst á, drap og byrjaði að éta laglega konu sem sat við næsta borð, og tvö ung börn sem hún hafði með sér. Hrikalegt alveg hreint, og ég skil ekki að svona lagað sé liðið. Sagði þó ekkert en kvaddi bara kunningja minn í snarthasti og hraðaði mér út og mína leið.

Nei, vitanlega gerðist þetta ekki. Það var gríðarstór leðurblaka sem með ógurlegum fyrirgangi þeyttist inn um framrúðu staðarins og hrifsaði með sér börnin tvö, en lét konuna laglegu vera. Hún varð skiljanlega óð, móðursjúk hreinlega og stökk á eftir illfyglinu. Feitlaginn maður sem stóð við afgreiðsluborðið klappaði stúlkunni sem var að afgreiða hann á öxlina og sagði að úti væri um börnin, "-því miður." Mér datt í hug að hann væri prestur, einn af þessum sérlunduðu, en ég er farinn að efast um það í endurliti. Á meðan á öllu þessu stóð þagði sessunautur minn, gapti bara forviða, alveg stjarfur.

Neinei, enn síður gerðist þetta. Og þó, hið síðarnefnda gerðist einfaldlega alls ekki, líkt og hið fyrrnefnda, hvorki síður né frekar. Bara ekki. Mér fannst það bara enn ólíklegra, og því tók ég svona til orða.

Nei, það sem gerðist var það að einskonar flóðbylgja af einhverskonar bjöllum sem ég kann ekki frekari skil á flæddi inn um dyr staðarins (merkilegt nokk var bylgjan ekki nema einhverra 80 sentímetra breið) og hreif með sér lítinn hund, fast að því kjölturakka, sem laglega konan með börnin hafði meðferðis og lá við fætur hennar. Börnin urðu logandi hrædd, sem von er, og konan komst í nokkurt uppnám, en enginn hætti á að stíga í veg fyrir eða stökkva á eftir bylgjunni. Eins snarlega og bylgjan hafði brotist inn um framdyr staðarins var hún enda horfin aftur í gegnum staðinn, með hundinn litla. Þjónn sem virtist hafa séð eitt og annað hafði á orði við kunningja minn sem sat með mér að ekkert þessu líkt hefði gerst síðan hann byrjaði að vinna þar á kaffihúsinu, en sagði reyndar ekki hversu lengi hann hefði unnið þar.

Nei, vitanlega gerðist þetta ekki heldur. Það komu enginn dýr inn á staðinn að gera óskunda. En eitthvað var það, ég bara hreinlega veit ekki hvað. Kunninginn gamli sem ég hitti á Mokka er enn textasmiður, en hefur nú opnað eigin stofu og rakar inn peningunum. Skilst mér. Ég var þess alltaf fullviss að ég yrði fyrri til að fara út í eigin rekstur, ímyndaði mér að jafnvel myndi títtnefndur kunningi koma og vinna fyrir mig.

Skeyti

Góðkunningi síðunnar sendi henni þetta bréf um kaffileytið í dag:

Hæhæ,
Mig dreymdi í nótt að ég hefði alið barn. Mig rekur ekki minni til þess að hafa dreymt fæðinguna sjálfa, þ.e.a.s. að barnið hafi komið út um píkuna á mér (þó getur vel verið, og mér finnst það í endurliti meira að segja líklegt í ljósi draumsins að öðru leyti, að mig hafi einmitt dreymt sársaukafulla fæðingu - en að karlinn í mér geti ekki horfst í augu við það og grafi það því eitthvert niður í óminni eða undirmeðvitund, eða eitthvað þvíumlík), en ég man það vel að þó að konan sem ég bý með hafi af og til verið eitthvað að sniglast í kringum okkur og jafnvel sýnt barninu og ummönnun þess dálítinn áhuga, þá leið mér eins og móður. Sterklega. Ekki föður sem var mjög virkur í umönnun barns heldur móður. Alla jafna man ég ekki drauma, flesta morgna líður mér eins og mig hafi ekkert dreymt, en í morgun mundi ég það greinilega að í nótt dreymdi mig að ég væri móðir. Minningin um tilfinninguna í draumnum er nú farin að dofna, er raunar orðin mjög dauf, en ég man það mjög vel hvað ég mundi þegar ég vaknaði í morgun. Ég man að ég fann það enn þegar ég vaknaði í morgun hvernig það er að vera móðir. Ég var móðir um sinn, í nótt sem leið.

Mér dettur það í hug núna, sem ég sit við tölvuna og skrifa þetta, að kannski hafi draumurinn stafað að meira eða minna leyti af því að ég nennti ekki að fara að kúka áður en ég fór að sofa í gær, og sofnaði því hálfpartinn þurfandi að kúka.

Ég veit það þó ekki, og nenni ekki að velta því frekar fyrir mér. Í öllu falli var ég móðir um sinn, í nótt sem leið.

XX

Slættaratindur

Ég fór til tannlæknis í gær, mætti heldur seint en mátti engu að síður bíða dálitla stund. Ég skimaði því stuttlega yfir blaðarekka sem stóð til hliðar við afgreiðsluna, greip þýskt menningar- og listatímarit og fékk mér sæti.

Tímaritið var prýðilegt, en svo sem ekki í frásögur færandi nema fyrir það að í því var grein um pólska innsetningarlistamanninn Stephan Kohn. Það er í sjálfu sér ekki heldur í frásögur færandi, að fjallað væri um Kohn þennan - sem ég hafði aldrei heyrt af fyrr - en hans frægasta verk er það. Héðan í frá læt ég það vera að taka fram að hlutir séu ekki í frásögur færandi nema fyrir einhver ákveðin smáatriði, við gefum okkur það að ég stefni eitthvað og álíti það sem ég hef orð á í frásögur færandi. En aftur að verkinu fræga.

Verkið nefnist Mont upp á frönsku - og hefur eins og nafnið ber með sér, í sem stystu máli, með fjall að gera. Fjallið sem nafnið vísar til er ofureinfaldlega verkið sjálft, ekkert meira eða minna - engar ýkjur eða kaldhæðni, hellingur af jarðvegi - fjall.

Fjall þetta, eða skúlptúr, er staðsett á einkalandi þýsku athafna- og stjórnmálakonunnar Monica Patek, í norðaustur Saxlandi. Monica þessi, sem ég kann lítil skil á og furðu fátt er að finna um á netinu, mun hafa fjármagnað verkið að miklu leyti með féi úr eigin sjóðum - sem af greininni að dæma eru alldigrir - en annars séð um að útvega það sem upp á vantaði. Og til að verkið mætti verða að veruleika, hugmyndin að holdgerast, þurfti verulega mikla peninga. Meira um það síðar.

Tilvist Monts er næsta - sleppum því, er blátt áfram - lygileg fyrir það fyrsta vegna þess hve gríðarstórt verkið er, en með tilfærðri landafræði og dálitlum menntaskóla-slumpureikningi gest mér til að það sé á stærð við Vaðlaheiði við Eyjafjörð, frá Víkurskarði og inn fyrir Vaðla, nokkru hærra reyndar en ekki eins breitt. Og séð af jörðu niðri lítur það ekki ósvipað út og hvaða tiltölulega ósvorfna fjall á Íslandi, jafnvel dálítið gróið nokkuð upp í hlíðar en hrjóstugra eftir því sem ofar dregur.

Þegar hins vegar fjallið er skoðað úr lofti má sjá að það er allt annað en venjulegt, allt annað en tilraun til að búa til "venjulegt", til að búa til raunsætt líkan af fjalli; eða nýtt fjall sem gæti verið gamalt, og greinilegt er líka að annað en ísaldarjöklar, brimrót og tímans þungi niður hafa sorfið það til. Jarðefninu hefur nefnilega verið raðað þannig niður, grjóti þannig komið fyrir og því rutt, að einskonar grófir, dalir raunar, grafa það í sundur svo að úr lofti sést fjallið mynda orð, nafnið Slættaratindur. Slættaratindur er eins og glöggir lesendur hafa getið sér til færeyskt orð, nafn hæsta tinds eyjanna. Um tengsl Kohn, eða Monicu Patek, við Færeyjar veit ég ekkert - og undarlegt nokk rekur mig ekki minni til þess að á þau hafi verið minnst í greininni. Mig er þó áreiðanlega að misminna... Að ég bara hefði greinina við höndina.

Innsetning Kohns (inn í Saxlenskt landslag) er sem sagt fjall sem myndar orðið Slættaratindur, og ku vera virðingarvottur við eyjarnar og samnefnt fjall. Tímaritið hef ég sem fyrr segir ekki hjá mér, hafði því er verr ekki rænu á að grípa það með mér af biðstofunni, og ekki er hægt að skoða það rafrænt nema að kaupa áskrift sem ég ekki tími. Því hef ég ekki allar þær ótrúlegu tölur sem fyrir koma í greininni, um gerð þessa óðurs til færeyskrar náttúru (og væntanlega ýmiss fleira...); um fjölda evra sem þurfti til að borga fyrir fjallið, um fjölda starfsmanna við framkvæmdina og um fjölda vinnustunda sem þeir unnu, um fjölda dísellítra sem fóru á þungavinnuvélar sem notaðar voru við framkvæmdirnar og bara hvað þær voru margar - þungavinnuvélarnar; um fjölda rúmmetra af jarðvegi sem fluttir voru vegna listarinnar og úr hve mörgum malar- og öðrum jarðnámum hann kom. Og hvað hefði mátt bjarga við mörgum bönkum fyrir peningana, eða bólusetja mörg börn við malaríu, eða tína upp margar jarðsprengjur. Þvíumlíkt taka blöð eins og þetta með í reikninginn.

Ég get bara sagt að tölurnar voru gígantískar, lygilegar, eins og eitthvað úr vísindaskáldsögum um landnám í geimnum og intergalaktísk verslunar- og námafélög, og þar fram eftir götunum - þið skiljið mig. Eins og framlög Bandaríkjamanna til hermála. Óskiljanlegar, margfaldlega brjálæðislegri en bara stærð verksins í sjálfri sér.

Nafn verksins - Mont - fær eins og sérstaka þýðingu, dálítið aukalegt gildi fyrir Íslendingi, þegar allur yfirgengileikinn er hafður í hug, allt brjálæðið og umfangið - og stjörnuvæðing hins alþjóðlega popplistaheims. Kohn veitir aldrei viðtöl, og þegar nást af honum myndir er hann einatt klæddur eins og verkamaður í gamalli amerískri kvikmynd, en með fylgdarlið. Sagan segir að í prívatpartýi hjá einhverri franskri kvikmyndastjörnu (eða það ímynda ég mér, einhverskonar stjörnu altént, ekki fjarlægum gasrisa þó) hafi Kohn skitið á disk og skipað enska fatahönnuðinum John Galliano að borða herlegheitin, með þeim afleiðingum að sá síðarnefndi barði skellihlæjandi Kohn til óbóta. Skemmst er frá því að segja að þessi saga er ekki úr greininni um Mont.

En þrátt fyrir allan viðbjóðinn, alla heilögu vandlætinguna, er ég heillaður. Mér er í eina rönd misboðið, í ótal aðrar sama um brjálæðið sem verkið stendur fyrir, um fjárausturinn og firringuna - ég vil sjá verkið Mont, vil sjá fjallið Slættaratind eystri.

Síðdegis eða snemma kvölds á fimmtudegi í nóvember (titlaþema í gangi).

Eina stundina var ég að lesa frekar leiðinlega bók eftir Martin Amis, og þá næstu að pára hjá mér punkta og drög að sögu um gagnkynhneigðan mann sem leitar í félagsskap ungra homma og býr í íbúð sem ber þess ógreinileg merki að hafa áður verið samkomusalur hvítasunnusöfnuðar. Sagan, sem ég um stund hélt að væri, var ekki annað en óljós hugmynd um þennan sérkennilega mann og salinn sem hann bjó í. Amis í hausnum á mér. Á klósettinu las ég síðan ferlega lélega smásögu eftir Ólaf Gunnarsson. Síðar - talsvert löngu síðar - fékk sérkennilegi maðurinn einkennilega þráhyggju, hann varð hún í raun, en það er önnur saga. Kannske var það öfugt.

Allt þetta kynlíf og öll þessi kynhvöt og ég veit ekki hvað, kraumandi undir niðri. Eða er hún?

Á síðdegi um haust í Vesturbæ Reykjavíkur.

Hann stendur rólega upp, lætur samanbrotið blaðið falla aftur í stólinn og gengur hægum skrefum að kettinum sem situr uppi á ofninum. Af göngulaginu er ekki annað að sjá en að hann sér afslappaður og augnsvipur hans er gæðalegur, þó hvorki sé hann glettinn né blíðlegur. Kötturinn lítur á hann og fylgist með honum þar sem hann nálgast, en kippir sér að öðru leyti ekki upp við það og þegar maðurinn er kominn þétt upp að ofninum snýr kötturinn hausnum hægt fram á við á ný og virðist hundsa hann. Um hríð gerir hvorugur neitt, að heitið geti, kötturinn situr rólegur og horfir fram fyrir sig en hann, maðurinn, stendur kyrr og horfir á köttinn. Ekki reiðilega, en hann er alvarlegur og svipbrigðalaus með lagi sem einhverjum kynni að þykja óþægilegt. Skyndilega öskrar hann skrækt, af öllum lífs og sálar kröftum, einkennilega. Stofan virðist í einni svipan fyllast af einhverjum óþverra, kæfandi hávaða sem virðist nær áþreifanlegur. Kötturinn hrekkur skelfingu lostinn við, eiginlega hendist upp í loft, af ofninum og áleiðis fram fyrir sig og meðfram veggnum niður á gólfið. Áður en hann nær til gólfsins hefur maðurinn þó snúið sér að honum, og sparkar harkalega í hann rétt áður en hann lendir. Frá kettinum heyrist óhugnalegt væl, bjagað eða undið líkt og í truflaðri útsendingu í langbylgjuútvarpi, og líka brak eins og stigið sé á þurr sprek. Ennfremur dálítill dynkur, svipaður ímyndar maðurinn sér og þegar sparkað er í loftlausan fótbolta. Annar dynkur og nokkuð frábrugðinn heyrist nær strax á eftir, þegar kötturinn skellur á veggnum, en sá heyrist frekar berast úr veggnum en kettinum sjálfum. Hljómkviða, hugsar maðurinn með sér, tónverk fyrir fót, kött og vegg. Á veggnum er blóð, kámað og í slettum, og kötturinn liggur á gólfinu þar undir og bærir sig lítillega, virðist reyna að hreyfa sig. Frá honum heyrist eins og og dálítið korr en hvorki mjálm né væl af nokkru tagi. Úr höfði hans, ekki er gott að sjá nákvæmlega hvaðan, leggur líka blóð, en það virðist dekkra en það á veggnum. Það er einhver sjónhverfing, hugsar maðurinn með sér þar sem hann stendur, enn við ofninn. Tengist ef til vill lýsingunni, og þá er parketið sannarlega dekkra en beinhvítur veggurinn, þótt ekki sé það beinlínis dökkt. Eftir dálitla íhugun kemst maðurinn á þá skoðun að blóðið lagi úr eyra kattarins, því sem snýr niður að gólfinu. Hann kveikir sér í sígarettu og fylgist með kettinum. Fljótlega drepst hann, eða virðist drepast . Maðurinn tekur hann upp á rófunni, gengur fram í forstofu og fer út fyrir og hendir hræinu í ruslatunnuna. Þegar maðurinn er kominn inn á ný og hefur hitað sér kaffi og ristað brauð, en ekki þrifið blóðið úr stofunni, hugsar hann með sér að hann sakni kattarins ekki. Hann furðar sig á því.

Ágætur kunningi minn, almannatengill hjá hinu opinbera, leigði nýverið hús sitt og garð, sem er sérlega stór og glæsilegur, undir tökur á sælgætisauglýsingu. Hann sagði mér frá því í trúnaði að á meðan á tökum stóð, eitt síðdegi, hefði hann tvisvar riðið aðstoðarmanni leikstjórans inni á baðherbergi. Sá er víst sonur stórlax í útgáfubransanum, aðstoðarmaðurinn þ.e.a.s. Kona kunningjan var heima á meðan á þessu stóð, en varð einskis vör. Ertu að trúa þessu sjitti!? Fokkurinn.

Heyrt á Serrano í N1-skálanum við Hringbraut

Karl, dýrafræðingur og hómófób, segir:

Djöfull er hómó að totta mann. Það er einfaldlega hómó að totta mann (hann á við að karl totti mann).

Það er ekki hómó að totta hross. Hross er ekki hómó, það er eqúús.

Annar karl, snyrtilegur atvinnulaus lyfjatæknir, svarar:

Mér finnst þú nú fara heldur óvarlega með hugtök þar kappi (nó hómó).

Ég þekki það ekki að eiga peninga, svo nokkru nemi, og finnst frekar auðvelt að vera sósíalisti. Þess vegna? Það veit ég nú ekki. Kannske.

Ég hef verið latur við hlaupin síðustu mánuði, skelfilega latur. Það var eins og eitthvað brysti þegar ég tognaði í Malaga-maraþoninu, eitthvert drif eða orkugjafi sem atti mér áfram, dreif mig við hlaupin. En ég finn að nú er að verða nóg komið, ég hef fitnað dálítið, þó varla sé það farið að sjást á mér fullklæddum, og finn að líkamsástandið er orðið allt of lélegt. Í dag er kalt en sólskin og falleg stilla og mig nærri því langar út að hlaupa, fallegur vetrardagurinn fær mig nærri til að gleyma ökklanum og sársaukanum og vonbrigðunum frá því í sumar. Sjáum til.